Duchowy przewodnik po Polsce czyli 101 wycieczek z dreszczykiem to projekt Martyny Skibińskiej autorki dwóch książek dla dzieci – Kazia i nocnego potwora oraz Nieobliczalnych owieczek i ilustratorki Dominiki Czerniak-Chojnackiej (nagroda Bologna Ragazzi Award 2019 za książkę Kominiarz Piekarz, nagroda Edytorska DOBRE STRONY 2022 za ilustracje przygotowane do książki Dwa słowa). Ich połączone siły stworzyły piekielnie zabawny przewodnik dla młodszych i starszych czytelników.
Jeśli myślisz, że w Polsce straszą tylko Biała Dama i Rycerz bez Głowy, upiornie się mylisz! Oto koszmarnie zabawny przewodnik po miejscach nawiedzonych i niesamowitych. Znajdziesz tu mrożące krew w żyłach historie ze wszystkich regionów – od Dolnego Śląska po Suwalszczyznę i od Wyspy Wolin po Łańcut. Napotkasz duchy rycerzy-rozbójników i króla-pirata, widma z krakowskich krypt, gdańskich kamienic i łódzkich fabryk, czarownice, wampiry, a nawet kosmitów. Przed tobą barwny korowód zjaw z różnych epok i niezliczone pomysły na upiorne wycieczki. Ruszaj w drogę – jeśli tylko się odważysz!
– opis wydawcy
Zobacz również: Uczta dla oka, czyli horrory z najpiękniejszymi zdjęciami
Jako alternatywna babka ze starej szkoły, czyli sprzed pojawienia się w mainstreamie określenia „alternatywka”, nie mogłam przejść obojętnie obok przepełnionego strasznymi historiami przewodnika. Propozycja od wydawnictwa Dwie Siostry – Duchowy przewodnik po Polsce, czyli 101 wycieczek z dreszczykiem to książka, która obfituje w klasyczne legendy takie jak Biała Dama z Kórnika i w wymyślone, współczesne historie rodem z teorii spiskowych. Podczas czytania przewodnika nie można zapomnieć o czarnej kawie i odpowiedniej piosence, która podkreśli groteskowy wręcz klimat – polecam Emilie Autumn Marry Me.
Uwagę zwracają nowoczesne, odrobinę surrealistyczne i dziwaczne ilustracje, których twórczynią jest Dominika Czerniak-Chojnacka. Ich rozmieszczenie i to, jak przełamują tekst, sprawia, że książka ma wielkie szanse spodobać się młodszym, którzy są projektowanymi czytelnikami przewodnika. Mnie oprawa graficzna nie zachwyciła. Na palcach mogę wyliczyć parę ilustracji, które mnie zainteresowały, ale nie umywają się do tych, które znalazły się w leksykonie Duchy polskich miast i zamków. Sporym minusem jest brak wyjustowania tekstu, co wydaje mi się pewną niedbałością. Treść łatwo się czyta, ponieważ jest to głównie reinterpretacja klasycznych historii, które pochodzą z różnych prac naukowych od XIX do XXI wieku. Podczas lektury miałam zagwozdkę, czy dziesięciolatek na pewno wie, kim są masoni lub czym jest radiestezja. Wyjaśnienia oczywiście się pojawiają, np. krótka definicja joannitów, ale zdecydowanie za rzadko. Przy krótkich, obfitych w informacje streszczeniach, autorka bazuje na wielu skrótach myślowych, które mogą sprawiać trudność czwartoklasiście.
Zobacz również: W tych szacownych murach – recenzja książki. 12 twarzy Dark Academia
W tej skondensowanej treści nie zabrakło również uwag o charakterze moralnym, które zostały skierowane do najmłodszych odbiorców. Autorka tekstu balansuje między straszeniem czytelnika a rozbawianiem go, co czasami wydaje się już przekraczać granicę dobrego smaku. Bardzo lubię czarny humor, ale myślę, że niektórym osobom mogą przeszkadzać zestawienia np. żołnierzy II wojny światowej z zabawnym, lekkim przekazem. Ogromnym plusem jest każdorazowe podawanie adresów miejsc i stron do każdego z przedstawionych miejsc, co zdecydowanie pomaga w dalszych poszukiwaniach.
Legendy zostały zebrane w 16 rozdziałach tożsamych z nazwami polskich województw. Naszą czytelniczą podróż rozpoczynamy od duchów zachodniopomorskich, a kończymy w Małopolsce. W każdej sekcji pojawiają się również krótkie streszczenia. Sygnalizują nam one, z jakimi upiorami bądź duchami możemy mieć styczność na danym obszarze. Wielkopolska pod względem występowania zjaw jest najbardziej sfeminizowana, duchy lubelskie to głównie rycerze-rozbójnicy. Na Śląsku straszy Skarbnik, a Warmia i Mazury to kraina opływająca w rusałki, topielce i bagienniki. Najbardziej zainteresowały mnie legendy Małopolski i Śląska, ponieważ to najbliższe mi pod względem geograficznym tereny. Niestety, jeżeli mowa o ilości pojawiających się opracowań, jest ich o wiele mniej niż we wcześniej wspomnianym leksykonie Duchy polskich miast i zamków, w którym pojawiły się legendy pochodzące nawet z tych mniejszych miast (znalazłam i swoje!).
Zobacz również: Ten wieczny mrok – recenzja książki. Podróż w głąb siebie
Innowacyjne jest wprowadzenie nowszych historii o UFO. Tutaj można wyróżnić np. UFO na grzybach, czyli popularną wiejską legendę o spotkaniu pana Henryka z obcymi w roku 1978 we wsi Golina-Kolonia. Zebrane historie o spotkaniach z kosmitami są o wiele mniej legitymizowane przez naukowe źródła. Informacje pochodzą ze stron internetowych, które znalazły się w spisie bibliograficznym. Zdecydowanie nie jest to książka do jednorazowego przeczytania ciągiem. Jest to książka, która prosi się o wyjście z domu, najlepiej na rodzinny piknik w nieznanym dotychczas miejscu.
Podsumowując, Duchowy przewodnik po Polsce, czyli 101 wycieczek z dreszczykiem to ciekawa propozycja wydawnicza, skierowana zarówno do nieco młodszych, jak i starszych odbiorców tekstów kultury. Nie zaproponowałabym jej jednak dziesięciolatkowi z uwagi na małą ilość wyjaśnień i definicji. Zdecydowanie autorka chciała pomieścić zbyt wiele treści w wąskich paragrafach. Jest to przewodnik, który nadaje się do zabrania w podróż i ponownego wracania do niego. Nie za dobrze nadaje się do czytania ciągiem ze względu na obfitość informacji, które mogą przytłoczyć zwłaszcza tych młodszych odbiorców. Warto sięgnąć po tę książkę, ponieważ wzbogaca naszą świadomość historii lokalnej, ale jeżeli będziecie mieli możliwość zaopatrzyć się w Duchy polskich miast i zamków, to wybrałabym właśnie tę ostatnią pozycję, która jest według mnie o wiele lepsza pod względem treści, jak i oprawy graficznej.
Autor: Martyna Skibińska
Okładka: Dominika Czerniak-Chojnacka
Wydawca: Dwie Siostry
Premiera: 3 kwietnia 2024r.
Oprawa: miękka
Stron: 372
Cena katalogowa: 64,90 zł
Recenzja powstała we współpracy z wydawnictwem Dwie Siostry. Dziękujemy!
Fot. główna: materiały promocyjne – kolaż (Dwie Siostry)
