Najlepsze polskie filmy, część I: 1929-1969

Zakazane piosenki (1946)

Akcja filmu toczy się od września 1939 roku po wyzwolenie Warszawy w styczniu 1945 roku. Narratorem jest muzyk Roman Tokarski, który grając na fortepianie, opowiada o swoich przeżyciach z czasów okupacji niemieckiej swojemu przyjacielowi. Roman organizował uliczną orkiestrę i wraz z siostrą Haliną był członkiem organizacji podziemnej, razem brali udział w akcjach dywersyjnych, walczyli w powstaniu warszawskim i w partyzantce. Prawdziwym bohaterem filmu są piosenki z czasów niemieckiej okupacji – patriotyczne i satyryczne, które jak pisała prasa, podnosiły ludność na duchu i pomagały przetrwać trudne chwile. W „Zakazanych piosenkach” ujrzymy największe gwiazdy polskiej sceny, dla których odgrywane historie były częścią ich własnej biografii.

Skarb (1948)

Akcja filmu rozgrywa się w Warszawie, na tle odbudowującego się po wojnie miasta. Witek i Krysia są młodym małżeństwem. Nie mają gdzie mieszkać, więc wynajmują pokój u pani Malikowej. Mieszka tu już aktor radiowy Fredek Ziółko, kelnerka Basia i radca Sass-Gromowicz. Witek rysuje plan wymarzonego mieszkania, które ma z żoną otrzymać, i wpisuje słowo „skarb” w miejscu, gdzie będzie spać jego ukochana Krysia. Plan znajduje Fredek Ziółko. Sądzi, że w mieszkaniu Malikowej są ukryte skarby i rozpoczyna poszukiwania.

Eroica (1957)

Jedno z czołowych osiągnięć „szkoły polskiej”, będące swoistym rozrachunkiem z mitologizowaniem wojennej przeszłości. Film należy do rzadko spotykanego gatunku – składa się z dwóch luźno ze sobą związanych tematycznie nowel. Część pierwsza opowiada o warszawskim cwaniaku Dzidziusiu, który przypadkowo wciągnięty w Powstanie Warszawskie zdobywa się na czyn bohaterski, choć właściwie niepotrzebny. Akcja drugiego opowiadania rozgrywa się w niemieckim oflagu i po raz pierwszy przedstawiono w niej życie polskich oficerów w obozie jenieckim w czasie ostatniej wojny. Do legendy urasta tu ucieczka por. Zawistowskiego. Tylko najbardziej wtajemniczeni wiedzą, że cały czas jest on w obozie – ukryty w przewodzie wentylacyjnym. Mimo starań i opieki kolegów bohater umiera – z zimna i samotności. A wszystko po to, by zachować legendę, która podtrzymywała na duchu wszystkich stłoczonych w obozie żołnierzy.

Kanał (1956)

Kiedy w studiu w Łodzi budowano kanały potrzebne do realizacji kolejnego filmu Andrzeja Wajdy, nikt nie przypuszczał, że po latach zostanie on uznany za początek szkoły polskiej. Scenariusz napisał Jerzy Stefan Stawiński na podstawie własnego opowiadania opartego na osobistych wojennych przeżyciach. „Kanał” był pierwszym po wojnie obrazem powstania warszawskiego. Opowiada o tragicznej próbie przedostania się oddziału żołnierzy AK do walczącego Śródmieścia. W oblężonej Warszawie coraz trudniej swobodnie się poruszać, dlatego żołnierze decydują się zejść do kanałów. Zbliżającą się tragedię zapowiada muzyka, która towarzyszy postaciom w ich podziemnej wędrówce. Przejmujące dźwięki okaryny, w połączeniu z odgłosami strzelaniny i tupotu nóg, kreują w mrocznych, wypełnionych błotem tunelach niezwykły obraz piekła. Reżyser nie zdecydował się na laurkowy obraz powstańców, co spotkało się z krytycznymi głosami widzów i dziennikarzy. Dopiero Nagroda Specjalna Jury na MFF w Cannes w 1957 roku (ex aequo z „Siódmą pieczęcią” Bergmana!) oraz zachwyt filmem za granicą ocieplił jego odbiór w kraju.

Człowiek na torze (1956)

Gorzkie rozliczenie z socjalizmem, tak można ująć fabułę obrazu jednego z twórców polskiej szkoły filmowej, Andrzeja Munka. Inspiracją do filmu, było opowiadanie Jerzego Stefana Stawińskiego pt. „Tajemnica maszynisty Orzechowskiego”. Historia doświadczonego, rzetelnego pracownika usuniętego z pracy pod fikcyjnym zarzutem sabotowania nowych metod pracy. Twórcy rewidują charakterystyczny dla początku lat pięćdziesiątych schematyczny stosunek do racjonalizatorstwa i współzawodnictwa pracy.

Pętla (1957)

Kuba (Gustaw Holoubek) rozpaczliwie walczy z uzależnieniem od alkoholu. Jego dziewczyna, Krysia (Aleksandra Śląska) wierzy w skuteczność terapii, pragnie wyrwać go z nałogu i ułożyć sobie z nim życie. Kuba musi wytrwać bez picia do wieczora, kiedy to Krysia przyjdzie po niego i wspólnie udadzą się do przychodni. Czas spędzany w samotności upływa bardzo powoli. Czekanie staje się coraz bardziej męczące, a bohater pozostawiony sam sobie, skazany jest na myślenie o nałogu. Kuba nie wytrzymuje napięcia i wychodzi z mieszkania. Udaje się na spacer ponurymi ulicami miasta brudnego, odrapanego, szarego, beznadziejnego jak jego zmarnowane życie.

Ewa chce spać (1957)

Młoda dziewczyna przyjeżdża w przeddzień rozpoczęcia roku szkolnego do miasta, ale woźny nie wpuszcza jej do internatu. Ewa przez całą noc nie może znaleźć dla siebie miejsca do spania. Zawiera znajomość z młodym policjantem, który usiłuje jej pomóc w kłopotach, a rano odprowadza pod bramy szkoły.

Popiół i diamenty (1958)

Pierwszy dzień pokoju. Młody AK-owiec, Maciek Chełmicki, otrzymuje rozkaz zastrzelenia sekretarza KW PPR. Zbieg okoliczności powoduje, że zabija kogoś innego. Spotykając się twarzą w twarz ze swoją ofiarą, doznaje szoku. Staje przed koniecznością powtórzenia zamachu. Poznaje Krystynę, dziewczynę pracującą jako barmanka w restauracji hotelowej. Uczucie do niej uświadamia mu jeszcze bardziej bezsens zabijania w chwili zakończenia wojny.

Wolne miasto (1958)

Kronikalna, wsparta zdjęciami archiwalnymi relacja z przebiegu bohaterskiej obrony Poczty Polskiej w Gdańsku w roku 1939. Wolne Miasto Gdańsk tuż przed wybuchem wojny. Napięta atmosfera, szykany i prześladowania Polaków przez hitlerowców. 1 IX pocztowcy polscy chwytają za broń. W czasie pierwszego niemieckiego ataku ginie Konrad, dowódca obrony poczty przysłany z Warszawy. Walczą wszyscy – i stary listonosz i zakochana w swym chłopcu młoda telegrafistka. Wierzą, że nadejdzie pomoc. Niemcy, po nieudanych atakach, wprowadzają do walki artylerię, wozy pancerne, miotacze ognia…

Baza ludzi umarłych (1958)

Akcja filmu toczy się w bazie transportu drewna w Bieszczadach. W tym odludnym, ponurym miejscu, w niezwykle ciężkich warunkach pracują wyrokowcy i życiowi wykolejeńcy. Fatalny stan techniczny samochodów nie tylko utrudnia im wykonywanie obowiązków, lecz stwarza śmiertelne niebezpieczeństwo. Nic dziwnego, że nikomu nie zależy na pracy, wszystkim zaś – na możliwie szybkiej ucieczce. Nie ma tu bohaterów jednoznacznie złych ani jednoznacznie dobrych. Nikt też nie przechodzi budującej przemiany od ciemnego typa do przodownika pracy. Wszyscy są „przyczernieni”, cyniczni. Mimo że znajdują się w sytuacji bez wyjścia, na co dzień stają oko w oko ze śmiercią, starają się jednak żyć zgodnie z własnym kodeksem honorowym. Choć pozbawieni złudzeń i skrupułów, są zdolni do autentycznego bohaterstwa.

Kontynuuj czytanie pierwszej części zestawienia Najlepsze polskie filmy na następnej stronie

Strony: 1 2 3 4 5 6 7 8