Birma dziś
Birma, przechodząca w ostatniej dekadzie procesy zmierzające ku demokratyzacji i rozwoju kraju, dziś zmaga się z konsekwencjami przewrotu wojskowego, którego junta dokonała w lutym 2021. Protesty, inicjowane w znacznej mierze przez najmłodsze pokolenie (inspirowane podobnymi działaniami rówieśników w Hongkongu i Tajlandii), zostały krwawo stłumione przez wojsko.
W przeglądzie pokazujemy film, będący dowodem na to, jak kinematografia birmańska rozwinęła się w ostatnich latach, a także zestaw krótkich metraży wyprodukowanych przez Szkołę Filmową w Jangonie, której dyrektorka jest pochodząca z Polski Aleksandra Minkiewicz.
Pieniądze mają cztery nogi
Komediodramat z filmowego światka. Młody reżyser pracuje nad pierwszą dużą produkcją: chce zrobić remake klasycznego birmańskiego filmu gangsterskiego z lat 40. Wszystkie okoliczności splatają się jednak przeciwko niemu. Aktorskie gwiazdy nie pamiętają tekstu, klucz od lokacji gdzieś przepadł, a przeskakiwanie nad dziurami w budżecie zdaje się wymagać sprawności wytrawnego gangstera. Czy wizja artystyczna wygra z pragmatyzmem producentów? I jak długo rodzina ambitnego artysty będzie w stanie znosić jego porywy serca?
Zmagania znane wszystkim aspirującym artystom zyskują intrygujące tło w postaci miejskiego krajobrazu współczesnej Birmy: codzienne życie i plan filmowy kontrastują ze sobą w zaskakujący sposób, splatając realizm z gatunkową konwencją. To z jednej strony hołd reżysera dla birmańskiej kinematografii (i jej niekończących się zmagań z cenzurą), z drugiej – unikalny portret Jangonu, z całą miłością dla jego tętniących życiem ulic i ironicznymi aluzjami do gospodarczego i politycznego chaosu.
Yangon Film School: krótkie dokumenty
32 dusze
32 Souls, Birma 2016, 26′
Reżyseria, montaż: Sai Naw Kham
Zdjęcia: Nay Lynn Htun
Starsza kobieta z Mong Htet w północnym regionie Shan spogląda wstecz na swoje życie, naznaczone ubóstwem i stratą. Jej wspomnienia splatają się z obrazami, pokazującymi przeszłość, teraźniejszość i przyszłość jej pogrążonej w konfliktach małej ojczyzny.
Chłopak, który tańczył
Boy Queen, Birma 2021, 19′
Reżyseria: Sai Nyi Min Htut
Zdjęcia: Kaung Swan Thar
Montaż: Nang Cho Lae Yee Thein, Sai Nyi Min Htut
W oczach matki, dziewiętnastoletni Agyip jest recepcjonistą w hotelu. Nie wie, że wieczorami jej syn prowadzi inne życie – jako „Violet Katy”. W konserwatywnej Birmie scena performance’ów drag queens dopiero raczkuje, nie ciesząc się przy tym wielkim szacunkiem, ale Agyip i jego przyjaciel Myint Kant Zin są zdeterminowani, by ją rozwijać: w pełnym makijażu i scenicznym kostiumie, z dumą żyć życiem o jakim marzą – mimo rodzinnej presji.
Cukierki
Sugar & Spice, Birma 2016, 16′
Reżyseria, montaż: Mi Mi Lwin
Zdjęcia: Arrow Luck
Ciepły portret rodziców reżyserki, którzy z wysiłkiem zarabiają na życie, wyrabiając słodycze z syropu otrzymywanego z soków palm, w trudnej jeśli chodzi o uprawy, suchej centralnej części Birmy.
Matka partyzantka
Mother at Arms, Birma 2018, 22′
Reżyseria: Nu Nu Hlaing
Zdjęcia: Ko Oo, Mya Darli Aung, Wynn Htut
Montaż: Zin Mar Oo
Mi Sue Pwintjest członkinią Powszechnego Birmańskiego Frontu Demokratycznego Studentów, armii utworzonej przez młodych ludzi po tym, jak ogólnonarodowe protesty zostały brutalnie stłumione przez wojskową dyktaturę w 1988 roku. Film pokazuje jej historię jako wyjątkowej przywódczyni, a zarazem matki nastoletniej dziewczyny, przedstawiając również jej zaangażowanie w procesy pokojowe prowadzone we wciąż głęboko skonfliktowanym kraju.
Ziarna smutku
Seeds of Sadness, Birma 2018, 17′
Director, Cinematographer, Editor: Thae Zar Chi Khaing
Mimo ogólnonarodowego zawieszenia broni, zbrojny konflikt wciąż ma wpływ na codzienność Birmy, a miny lądowe zanieczyszczają ogromne połacie kraju. Pokazując dramatyczne konsekwencje ich wybuchów dla jednej rodziny ze Wschodniego Bago, film oddaje głos ofiarom wojny domowej w Birmie i jest wstrząsającym apelem o pokój.
Yangon Film School: krótkie fabuły
Bambusowy gaj
Bamboo Grove, Birma 2011, 19′
Reżyseria: Khin Khin Hsu
Scenariusz: Aung Min
Zdjęcia: Mya Darli Aung
Montaż: Hnin Ei Hlaing
Początkujący lekarz, odbywający w mieście swoją pierwszą praktykę po ukończeniu studiów medycznych, zostaje wysłany do regionu zamieszkanego przez plemię Kayin. Odwiedzający swoich pacjentów łodzią lekrza trafia do wyjątkowego pacjenta, starego U Kee Yo, który praktykuje tradycyjne sposoby leczenia i nie chce słyszeć o szpitalu, ponieważ podróż do miasta oznaczałaby rozłąkę z ukochanym polem bambusowym. Historia została zainspirowana własnym doświadczeniem scenarzysty, który pracował jako lekarz wśród plemienia Kayin w Delcie Ayeyarwaddy.
Bungkus
Birma 2011, 19′
Reżyseria, produkcja: Lay Thida
Scenariusz: Anna Biak Tha Mawi
Zdjęcia: Kyaw Ko Ko
Montaż: Khin Khin Hsu
„Bungkus” to malajskie słowo oznaczające „przesyłkę”. Określenie używane to jest wobec młodych kobiet, wysyłanych za granicę, by poślubić mężczyzn, których nigdy wcześniej nie poznały, za co ich rodzina otrzymuje sowite wynagrodzenie. Historia rozgrywa się w społeczności Chin w Jangonie: śledzimy losy Zing Zing, która spotyka się z Asangiem, jednak ich relacja zostaje zagrożona, gdy matka decyduje, że być może ona również powinna zostać „przesyłką”. Scenariusz został po części oparty na faktach.
Drzewo banyan
The Banyan Tree, Birma 2020, 17′
Film zrealizowali Aye Nilar Kyaw, Khine Minn Soe, Maung Okkar, Myat Minn Khant i Nang Chan Myayt Aye
Montaż: Zin Mar Oo
Mo Kham, młoda kobieta pochodząca z grupy etnicznej Shan, przyjeżdża do Jangonu, by pracować w sklepie Daw Ngwe. Liczy na nowy początek, ale trauma wojny pozostaje żywa w jej sercu. Czy znajdzie sposób, by zacząć żyć dniem dzisiejszym?
Jangon, śródmieście
Midtown Yangon, Birma 2020, 20′
Film zrealizowali Aung Htet Myet, May Myat Noe Aye, Moe Kyaw Thu, Seint Yamone Htoo i Shin Thandar
Montaż: Mi Mi Lwin
Wielopiętrowy blok wypełniony jest historiami: uliczny sprzedawca walczy z niedziałającym telewizorem, samotna kobieta szuka towarzystwa, jeden mężczyzna stara się ukryć swoją seksualność, drugi chce po prostu odwiedzić swoją dziewczynę. W centrum wydarzeń jednego wieczoru, w jednej z bohaterek, mieszkającej w zatłoczonym mieszkaniu narasta nie dająca się ugasić frustracja; jej emocje współgrają z kakofonią uczuć, przeżywanych równocześnie przez różnych ludzi na tym niewielkim skrawku wielkiego miasta.
Łatwe pieniądze
Easy Money, Birma 2020, 14′
Film zrealizowali: Eim Chan Thar, Ja Roi Aung, Nang Mhwe Ning Seng, Min Yan Thaik i Mann Pye Phyo Aung
Montaż: Thae Zar Chi Khaing, Zin Mar Oo i Khin Warso
Min Min rzuca pracę dla despotycznej ciotki: szansę na lepsze życie widzi w handlowaniu narkotykami. Podoba mu się swoboda nowej pracy i przyjemny przypływ gotówki. Odkrycie, że nie są to łatwe pieniądze, nadejdzie jednak bardzo szybko.
Polskie akcenty
Agung
Tomek i Kasia są dobrze sytuowanym małżeństwem na rozstaju. Wakacje na Bali, w Indonezji, mają być czasem na egzotyczny odpoczynek, a także na ułożenie wspólnych spraw, tych najważniejszych. Każde z nich ma jednak inną wizję odpoczynku. Ona chce się zrelaksować w dobrym hotelu, jemu na 40 urodziny marzy się mocna przygoda i konfrontacja z wulkanem, któremu lata temu nie podołał. Wieś, do której docierają, wydaje się być idealnym punktem do zaatakowania szczytu. Jest to jednak miejsce pozbawione jakichkolwiek wygód, zamieszkałe przez dość niepokojącą społeczność, która zaczyna się przygotowywać do dziwnego rytuału…
„Agung” to znakomite, naturalne połączenie kina psychologicznego z gatunkowym horrorem. Ferdek powoli i konsekwentnie buduje nastrój niepokoju, który gęstnieje aż do fascynującego finału. Brawa należą się zwłaszcza Marcinowi Czarnikowi – jego Tomek czuje, że marzenia i ambicje wymykają mu się z rąk i, aby udowodnić swoją męskość, zaryzykuje bardzo wiele.
